مراسم قهوه خوری از روزگار دیرین مورد احترام مردم عرب و دارای آیین و رسومات خاص خـــود است. قهوه اولین چیزی است که عربها پس از سلام و خوش آمدگویی با آن از میهمانان پذیرایی می کنند. قهوه جهت پذیرایی از همه افراد قوم و میهمانان فقیر و غنی استفاده می شود . ابزار و وسایل آماده سازی قهوه سازی قهوه متعددند که به جمع آنها “المعامیل” می گویند .
المحماس
محماس ظرفی استوانه ای شکل که داخل آن دارای گودی می باشد و جهت برشته نمودن و تغییر شکل دانه های قهوه “بن” از آن استفاده می شود .
هاون
یا اسم دیگر آن “المجر” نوعی ظرف استوانه ای شکل که گودی عمیقی دارد و معمولا از نوعی آلیاژ قوی ساخته شده است و دارای دسته ای به نام “قضیب” که جهت کوبیدن وآسیاب نمودن دانه های برشته شده قهوه از آن استفاده می شود. صداهای صادره از هاون در نزد مردمان عرب منظور خاص خود را می رساند.
گمگم و دله
جهت آماده سازی قهوه از دونوع ظرف خاص استفاده می شود. به ظرف بزرگتری که جهت آماده سازی اولیه قهوه و جوشاندن آن به حد کافی استفاده می شود “الگمگم” می گویند.و اما ظرف کوچکتری که جهت راکد نمودن قهوه به مدت زمان معین و گرم نگه داشتن آن و جهت پذیرایی از میهمان استفاده می شود “دله” نام دارد.
فنجان
نوعی استکان که فاقد هرگونه دستگیره و دارای شکل هندسی خاص خود است و جهت تعارف نمودن قهوه به میهمان مورد استفاده قرار می گیرد .
آداب قهوه خوری در میان مردمان عرب
از آداب قهوه خوری در میان مردمان عرب ، آن است که میزبان باید فنجان را با دست راست خود به میهمان تعارف کند و میهمان نیز باید آنرا با دست راست بگیرد و بدون اینکه فنجان را بر روی زمین بگذارد قهوه را میل می کند .
از دیگر آیینها این است که میزبان در برابر میهمان در هنگام تعارف قهوه خود را به نشانه احترام به میهمان،خم می کند. صدایی که میزبان از برخورد دله با فنجان صادر می کند و میهمان با شنیدن آن صدا متوجه می شود که قهوه برای آن ریخته شد و میزبان بدون هیچ کلامی قهوه را به او تعارف می کند چنانچه دوباره قصد میـل قهوه را دارد فنجان را بدون هیچ حرکتی تقدیم به میزبان می کند در غیر این صـــورت فنجان خالی را به سمت راست و چپ تکان می دهد و تقدیم میزبان می نماید. صدا و حرکت جهت ایجاد نظم خاص بین میزبان و میهمان می باشد .
برای پذیرایی قهوه توسط میزبان به میهمان اسامی خاصی وجود دارند که شامل : «الهیف » و « الضیف » و «الکیف » و « السیف » است.
فنجان اول الهیف که توسط میزبان قهوه و در حضور و دید میهمان سرو می کند که آنهم جهت مطمئن نمودن میهمان از سالم بودن قهوه صرف می شود.
فنجان دوم الضیف که به میهمان تقدیم می شود و میهمان هم موظف به صرف نمودن آن است مگر در مواقعی که میهمان از میزبان خواسته ای داشته باشد که در این صورت فنجان را از دست میزبان گرفته و سپس آنرا بر روی زمین می گذارد در غیر اینصورت باید صرف شود.
فنجان سوم الکیف که در صورت تکان ندادن فنجان توسط میهمان و آن هم به خاطر طعم خاص و طریقه آماده سازی قهوه و یا بعد مسافتی که میهمان طی نموده صرف می شود.
فنجان چهارم السیف و آنهم در صورت تکان ندادن فنجان به میهمان تقدیم می شود که معمولا توسط افراد خاص و کمی صرف می شود و آن هم به دلیل اینکه میهمان پس از صرف نمودن فنجان چهارم به میزبان اعلام می کند که در تمامی شادی ها و غم ها شریک است و پس از صرف نمودن آن پیمان برادری بین میهمان و میزبان بسته می شود.
از ديگر آيينها و رسوم قهوه خوردي در ميان اعراب مي توان به موارد زير اشاره نمود.
– گرفتن دله در دست راست و فنجان در دست چپ
– ایستاده و در حالم خم فنجان تعارف شود
– رعایت حق اولویت در بین حاضرین
– شروع از سمت راست اولین نفری که قهوه صرف نمود
– میمهان حق حمل دله را ندارد
– در صورت بودن پسران پدر نباید قهوه تعارف کند
– برادر بزرگتر باید قهوه را تعارف کند
انتهای پیام/ منبع: پندار